1908
| İç: | Osmanlı Ressamlar Cemiyeti.gg..aa..yy1908..aa.|Osmanlı Ressamlar Cemiyeti|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa|STK ve Partiler||| | |
1908
| Dünya: | Geıger CihazıAlman GEIGER radyasyonun varlığını saptayan ve kendi adını verdiği cihazı geliştirdi. .gg..aa..yy1908..aa.|Geıger Cihazı|DÜNYA|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa||Bilim Tarihi| |
| 1908
| İç: | Milli Devlet ProgramıMustafa Kemal'e göre; büyük devletlerin Osmanlı İmparatorluğu'nu tasfiyesi yerine, devrimci idarenin kendisi, bir Türk devleti kurmalıdır, tasfiye işini kendi yapmalıdır. Mustafa Kemal, 1905'ten beri savunduğu milli devlet programını arkadaşlarına anlatmaya devam eder: "... Şu halde devlet enkazının çökmesiyle hasıl olacak enkazın altında ezilip perişan olmak mı, yoksa çoğunluğu Türk olan milli bir sınıra çekilerek burasını savunmak mı daha doğru ve hayırlı olacak? Ben, selameti ikinci fikrin tatbik edilmesinde görüyorum." Mustafa Kemal, milli devlet programını İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde hakim kılmanın zor olduğunun farkındadır. Buna rağmen, bu programın savunulması gerektiğini arkadaşlarına ifade eder: "Biliyorum. İleriyi görmek istemeyenler, imparatorluktan toprak fedakarlığı yapılmasını hoş karşılamayacaklar, hatta bizi ihanetle itham edecekler olacaktır. Biz buna rağmen görüşlerimizin Meşrutiyet sonrası için bir program haline getirilmesini sağlamalı ve onu gerek Merkezi Umumi'de ve gerekse arkadaşlar arasında şiddetle müdafaa etmeliyiz." .gg..aa..yy1908..aa.|Milli Devlet Programı|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa||M.Kemal| |
| 21 MART 1908
| Dünya: | İlk Yolcu Uçağı UçuşuTarihin ilk yolcu uçağı uçuşu gerçekleşti. .gg21..aa3..yy1908..aaMART.|İlk Yolcu Uçağı Uçuşu|DÜNYA|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa||Bilim Tarihi| |
| 9 HAZİRAN 1908
| Dünya: | Reval GörüşmeleriFinlandiya Körfezi'nin Baltık kıyısında bulunan Reval (bu günkü Estonya'nın başkenti Tallin)'de zamanın İngiltere Kralı VII. Edward ile Rus Çarı II.Nikola'nın bir araya gelerek yaptıkları görüşmelerdir. Ana konusu Almanlara karşı ittifak olan görüşmelerde Ortadoğu, Afgan hududu, Makedonya gibi konuların da görüşüldüğü değerlendirilmektedir. Bu görüşmelerde Osmanlının da paylaşıldığı düşünceleri İttihat ve Terakki için eyleme geçme bahanesi olmuştur. .gg9..aa6..yy1908..aaHAZİRAN.|Reval Görüşmeleri|DÜNYA|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa|ooo|Balkanlar|Beyaz Türkler|İngiltere|Almanya|Rusya| |
| 22 HAZİRAN 1908
| Kişi: | M.Kemal Selanik'te…M.KEMAL ÖZLÜK DOSYASI: 9 Haziran 1324 (22 Haziran 1908) tarihinde Şark Demiryolu Müfettişliği'ne ve sene-i mezkûre Kânunuevvel gayesinde 3ncü Ordu Redif 17nci Selânik Fırkası Erkân-ı Harbiyesine tayin buyrulmuşlardır. Selânik'e gelişini takiben kısa bir süre sonra 22 Haziran 1908 de Üsküp-Selânik arasındaki demiryolu müfettişliği de 3. Ordu Karargâhındaki görevine ek olarak kendisine verildi. Bu esnada Rumeli'de büyük faaliyet gösteren "İttihat ve Terakki Cemiyeti" Abdülhamit'i,1876 Anayasası'nı yeniden yürürlüğe koymaya ve kapatılan Meclis-i Mebusan'ı tekrar toplantıya çağırmaya zorlamaktadır. "Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin bu girişimleri adım adım II.Meşrutiyet'in ilânına kadar uzandı. .gg22..aa6..yy1908..aaHAZİRAN.|M.Kemal Selanik'te…|KİŞİ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa|31 Mart Darbesi||M.Kemal|Beyaz Türkler| |
| 1 TEMMUZ 1908
| Dünya: | Acil Durum Sinyali S.O.SSOS, Uluslararası Mors Alfabesi acil durum sinyali olarak kabul edildi. Telsizle ilk S.O.S. sinyali, Slavonia adlı İngiliz gemisinden 10 Haziran 1909'da verildi. .gg1..aa7..yy1908..aaTEMMUZ.|Acil Durum Sinyali S.O.S|DÜNYA|Sultan II. Abduhamid|Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa|31 Mart Darbesi||Bilim Tarihi| |
| 22 TEMMUZ 1908 6 AĞUSTOS 1908 | Kişi: | Sadrazam: Mehmed Said Paşa.gg22..aa7..yy1908..aaTEMMUZ.|Sadrazam: Mehmed Said Paşa|KİŞİ|Sultan II. Abduhamid|Mehmed Said Paşa|31 Mart Darbesi|Yönetim||Sadrazam| | | 23 TEMMUZ 1908
| İç: | 1908 Darbesi - II. Meşrutiyet'in İlanı• 2.Meşrutiyet'in ilanı için, İttihatçılar tarafından "Hürriyet Taburları" kuruldu.
• Cemiyetin önde gelenlerinden Resneli Niyazi Bey bir taburla dağa çıktı. Resneli Niyazi Bey'e Enver Bey de katıldı.
• İttihatçılar, Selanik Hükumet Konağını işgal ettiler. Askeri ayaklanmaların bütün ülkeye yayılması tehdidine karşı, II.Abdülhamit, Anayasayı yeniden yürürlüğe koyma kararı aldı ve 23 Temmuz 1908'de Meşrutiyet ilan ettiğini duyurdu. Osmanlı Devleti'nde Meşrutiyet'in ilanı için baskı kuran İttihad ve Terakki Cemiyeti, bir "halk hareketi" değildi. Meşrutiyet'i ilan edenler; devletin, eğitim almış, -sözde aydın- kesiminden gelen, Batı hayranı bir dünya görüşüne sahip olan genç subaylar ve bürokratlardı. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin, ilk önce Manastır'da, ardından da Selanik'te başlattığı ve Meşrutiyetin ilanı ile sonuçlanan 23 Temmuz 1908 darbesi; 1909'dan itibaren her sene kutlanan resmi ve milli bir bayram günü olarak ilan edildi. .gg23..aa7..yy1908..aaTEMMUZ.|1908 Darbesi - II. Meşrutiyet'in İlanı|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Mehmed Said Paşa|31 Mart Darbesi|Yönetim||Anayasa|Terör|Darbe| |
| 6 AĞUSTOS 1908 14 ŞUBAT 1909 | Kişi: | Sadrazam: Kâmil Paşa.gg6..aa8..yy1908..aaAĞUSTOS.|Sadrazam: Kâmil Paşa|KİŞİ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Yönetim||Sadrazam| | | 27 AĞUSTOS 1908
| İç: | Hicaz Demiryolu Hattıİnşaatı 1901'de başlayan, Hicaz Demiryolu hizmete girdi. İstanbul'dan Medine'ye ilk tren kalktı. .gg27..aa8..yy1908..aaAĞUSTOS.|Hicaz Demiryolu Hattı|İÇ|Kalkınma|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Ortadoğu|Ortadoğu|Arap|İstanbul|Demiryolları| |
| 2 EYLÜL 1908
| İç: | Yeni Gazete.gg2..aa9..yy1908..aaEYLÜL.|Yeni Gazete|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Medya-Sanat||| | | 24 EYLÜL 1908
| İç: | Ahrar Fırkasıİttihat ve Terakkiye muhalif olarak kurulmuştur ve Türk siyasetinde ikinci siyasi partidir. Fırkanın ileri gelenlerinden çoğu Türk asıllı olmayıp kurucuları arasında Celâleddin Ârif, Nihat Reşad (Belger), İsmail Kemal, Ahmed Samim ve Prens Sabahaddin gibi şahsiyetler vardı. Bünyesinde meşrutiyet aleyhtarı kimseleri ve daha sonra ikinci meşrûtiyet meclisinde yer alan Hıristiyan mebusları topladı. .gg24..aa9..yy1908..aaEYLÜL.|Ahrar Fırkası|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|STK ve Partiler||Terör| |
| 1908
| İç: | Traslusgarb TeşkilatıMustafa Kemal'in İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yönelttiği eleştiriler ve savunduğu fikirler, onun Selanik'ten uzaklaştırılması gerektiğinin düşünülmesine neden olur. Bu çerçevede Cemiyet Genel Merkez yönetimi, Mustafa Kemal'in Meşrutiyet'e karşı çıkan isyanı bastırmak amacıyla Trablusgarp'a gönderilmesini kararlaştırır. Böylece İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ilk genel kongresinin toplanacağı, milletvekili seçimlerinin yapılacağı, cemiyet-hükümet ilişkilerinin şekilleneceği bir dönemde Mustafa Kemal, Selânik'ten uzaklaştırılır. 1908 yılının sonlarında Trablusgarp'a giden Mustafa Kemal, isyanı kışkırtan derebeylerinin şehri basıp kendisini öldürmeye karar verdiklerini öğrenir. Bu olay üzerine şöyle der: "Arkadaşların beni ne için Trablusgarp'a göndermiş olduklarını o zaman daha iyi anladım ve tedbirlerimi de ona göre derhal aldım." Mustafa Kemal, Trablusgarp'taki isyanı bastırır ve devlet otoritesini hakim kılar. 1909 Ocak ayında da Selanik'e geri döner. Bir beyanında "Meşrutiyetin ilanından sonra teşkilat yapmak için Trablusgarp'a gönderilmiştim. Her defa orada İttihat ve Terakki Kongresi'ne delege seçiliyor, fakat gitmiyordum. Bir defa yalnız bu maksadı anlatmak için gittim. Maksadımı kabul ettirdim. Fakat muvaffakiyet, yalnız kongrenin teorik kararında kaldı. Tatbik edilmedi. İttihat ve Terakki'nin bazı şahısları ile aramızda Meşrutiyet'ten sonra başlayan fikir ihtilafları nihayet derecede şiddetlendi ve hemen bu ana kadar devam etti." sözlerinden, Mustafa Kemal'in 1908 yılında Trablusgarp'a giderken aldığı görevinin sadece isyanı bastırmak olmadığını, orada İttihat ve Terakki teşkilatı kurmak görevinin de bulunduğunu anlaşılmaktadır. .gg..aa10..yy1908..aa.|Traslusgarb Teşkilatı|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|STK ve Partiler||M.Kemal| |
| 3 EKİM 1908
| İç: | Makedonya ıslahatı üzerindeki Avrupa kontrolü kaldırıldı. Makedonya ıslahatı üzerindeki Avrupa kontrolü kaldırıldı. .gg3..aa10..yy1908..aaEKİM.||İÇ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Balkanlar|Balkanlar|| |
| 5 EKİM 1908
| Dünya: | BulgaristanBulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti. .gg5..aa10..yy1908..aaEKİM.|Bulgaristan|DÜNYA|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Bağımsızlık-Özerklik|Balkanlar|Balkanlar|Bulgar|| |
| 5 EKİM 1908
| Türk: | Bosne-Hersek'in KaybıAvusturya imparatorunun ilhak notasını imzalamasıyla Bosna-Hersek, Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.
1908 yılında Avusturya-Macaristan'ın yıllardan beri işgal altında bulundurduğu Bosna-Hersek'i ilhak etmesi, Osmanlı ülkesinde daha önce örneği görülmemiş bir ekonomik boykot olayına neden olmuştu. Bunun sonucunda olay, 1909'daki protokolle sonuçlanmış ve Avusturya'ya Osmanlı'daki postalarını kapatması kabul ettirilmişti. .gg5..aa10..yy1908..aaEKİM.|Bosne-Hersek'in Kaybı|Türk|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Balkanlar|Balkanlar|Macaristan|Avusturya|İlhak|Türk Tarihi|Almanya| |
| 6 EKİM 1908
| Dış: | 1897'de özerk statüye geçen Girit Rumları, Yunanistan'a katıldıklarını ilan etti. 1897'de özerk statüye geçen Girit Rumları, Yunanistan'a katıldıklarını ilan etti. .gg6..aa10..yy1908..aaEKİM.||DIŞ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Balkanlar|Yunan|Girit|| |
| 19 EKİM 1908
| İç: | Avcı Taburları…Selanik'te Üçüncü Orduya bağlı avcı taburları meşrûtiyetin muhâfazasını ve şehrin güvenliğini sağlamak için İstanbul'a getirildi. Hükümet Avcı taburları ile hiç meşgul olmadığı gibi İstanbul'un inzibati avcı taburu çavuşlarının emrine tabi kılındı. Bunların İstanbul'da eğlence hayatına dalmaları yüzünden askerlikle alakaları kesilmeye başladı.
Subaylarının önemli bir kısmının da izne ayrılması ile iyice başsız ve disiplinsiz kalan bu taburlar, içeriden ve dışarıdan tahrik edilmeye başladılar. Bu sırada Enver Bey Berlin'e, Ali Fuad Bey Viyana'ya, Fethi Bey Paris'e ve Hafız Hakki Bey de Roma'ya tayin edildiler. .gg19..aa10..yy1908..aaEKİM.|Avcı Taburları…|İÇ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||Beyaz Türkler| |
| 17 KASIM 1908
| İç: | Osmanlı Mason "Büyük Loca"sı24 Temmuz 1908'de Meşrutiyet'in ikinci kez ilan edilmesi üzerine Selanik'teki Jön Türkler de İstanbul'a gelmeye başlamışlardır. İstanbul'a gelenler arasında bulunan Masonlar Ağustos ayından itibaren müstakil bir Osmanlı Büyük Locası kurulabilmesi için girişimlerde bulunmuşlardır. 1908 yılı sonbaharında sözü edilen Osmanlı Masonları arasından Osman Fehmi ve Mehmet Tevfik birlikte, Nail Reşid de ayrı olarak Mısır'a giderek Mısır Millî Büyük Locası Büyük Üstadı İdris Ragıp ile bir Osmanlı Büyük Locası kurulması konusunu görüştükleri bilinmektedir. Oradan aldıkları Mason ritüellerini Türkçe'ye tercüme ettirmiş ve toplantı yapılabilmesi için gerekli Masonik eşyayı İstanbul'a getirmişlerdir. Yukarıda anılan isimlerin öncülük ettiği Osmanlı Masonları 14-15 Kasım 1908 tarihlerinde toplanmışlar ve Resne Locası'nı kurarak İngiltere Birleşik Büyük Locası'ndan beratlı olan Mısır Millî Büyük Locası'na 17 Kasım 1908'de başvurmuşlar ve berat almışlardır. Resne Locası'nda, Resneli Niyazi'nin kardeşi Osman Fehmi Üstad-ı Muhterem, Nail Reşid ise I. Nazır olarak görev yapmıştır. Bu gelişmelerin ardından 3 Mart 1909 tarihinde bir araya gelen Osmanlı Masonları 1861 yılında kurulmuş ve daha sonra faaliyetine ara vermiş olan Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Riti Osmanlı Yüksek Şûrası'nı reorganize ederek yeniden faaliyete geçirmişlerdir. Daha sonra da Osmanlı Büyük Locası'nı kurmak amacıyla 13 Temmuz 1909 günü Karaköy'deki Noradunkyan Han'da toplanan 5 locadan 14 delege Osmanlı Büyük Locası'nı (Maşrık-ı Azam-ı Osmanî) kurmuşlardır. Daha sonra 1 Ağustos 1909 tarihinde 12 locadan 29 delege ikinci defa toplanarak Osmanlı Büyük Locası'nın görevlilerini seçmişlerdir. Buna göre Meclis-i Mebusan İkinci Başkanı Talat Bey Büyük Üstat, Galip Bey Büyük Üstat Yardımcısı, Rıza Tevfik Büyük Hatip ve Osman Talat ise Büyük Sekreter seçilmişlerdir. Müstakil bir Osmanlı Büyük Locası'nın kurulmasının ardından Osmanlı topraklarında bu büyük locaya bağlı çok sayıda locanın faaliyete geçtiği görülmektedir. Ancak Birinci Dünya Savaşı'nın kaybedilmesinin ardından İstanbul'da bulunan locaların dışındakilerin faaliyetini durdurmak zorunda kaldığı da görülecektir. .gg17..aa11..yy1908..aaKASIM.|Osmanlı Mason "Büyük Loca"sı|İÇ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||Din Tarihi|Beyaz Türkler| |
| 22 KASIM 1908
| İç: | Diş Hekimleri GünüTürkiye'de ilk Diş Hekimliği Okulu 22 Kasım 1908 tarihinde kurulmuş ve 1909 yılında ise fiilen eğitime başlamıştır. Bu gün Diş Hekimleri Günü olarak kutlanmaktadır. .gg22..aa11..yy1908..aaKASIM.|Diş Hekimleri Günü|İÇ|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||| |
| 2 ARALIK 1908
| İç: | Faili Meçhul SuikastlarDaha önce Manastır Postanesinden çıkarken vurulan Şemsi Paşanın akrabası İsmail Mahir Paşa, Sultanahmed Meydanında öldürüldü. Katil, kaçmayı başardı. Ülkede seçimlerle beraber gelen karışıklıklar ve dışarıda karşılaşılan bu gibi felaketler, meşrûtiyete bağlanan ümitleri söndürmüştü. İttihat ve Terakkinin itibarı zayıflamaya başlayınca da güçlenen muhalefeti ezmek için düzenlenmiş faili meçhul suikastlar başladı. Devam etmekte olan bu gibi suikastlar halkta Balkan komitacılığı usulündeki cinayetlerin devam edeceğine dair bir inanç uyandırıyordu. .gg2..aa12..yy1908..aaARALIK.|Faili Meçhul Suikastlar|İÇ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||Beyaz Türkler|Suikast| |
| 11 ARALIK 1908 20 NİSAN 1909 | İç: | Volkan GazetesiGazetenin sahibi, başyazarı ve sorumlu müdürü, 31 Mart darbesinin hazırlayıcılarından olan Derviş Vahdetî'dir. .gg11..aa12..yy1908..aaARALIK.|Volkan Gazetesi|İÇ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||Beyaz Türkler| |
| 11 ARALIK 1908
| Dış: | ABD ve 31 Mart DarbesiABD Senato ve Temsilciler Meclisi ayrı ayrı kararlar alarak Osmanlı meclisinin çalışmalarına başlamasından duydukları sevinci ve başarı dileklerini İstanbul'a bildirdiler. .gg11..aa12..yy1908..aaARALIK.|ABD ve 31 Mart Darbesi|DIŞ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi||Beyaz Türkler|Amerika| |
| 17 ARALIK 1908
| İç: | 3. Meclis-i Mebusan; 2. Meşrutiyet döneminde Meclis-i Mebusan ilk kez toplandı.
147 Türk, 60 Arap, 27 Arnavut, 26 Rum, 14 Ermeni, 10 Slav ve 4 Yahudi mebusla meclis açıldı.
Partilere göre dağılım; 160 İttihatçı, 20 Ahrarcı, 4 Taşnak, 1 Hınçak, 2 Bulgar devrimci, 1 Bulgar Sosyal Demokrat ve 70 bağımsız mebus şeklindedir. 3. Meclis-i Mebusan; 2. Meşrutiyet döneminde Meclis-i Mebusan ilk kez toplandı.
147 Türk, 60 Arap, 27 Arnavut, 26 Rum, 14 Ermeni, 10 Slav ve 4 Yahudi mebusla meclis açıldı.
Partilere göre dağılım; 160 İttihatçı, 20 Ahrarcı, 4 Taşnak, 1 Hınçak, 2 Bulgar devrimci, 1 Bulgar Sosyal Demokrat ve 70 bağımsız mebus şeklindedir. .gg17..aa12..yy1908..aaARALIK.||İÇ|1908 31 Mart Darbesi|Sultan II. Abduhamid|Kâmil Paşa|31 Mart Darbesi|Yönetim|İstanbul||Seçimler|Meclis|Ermeniler|Beyaz Türkler| |
|